مروری بر تجهیزات اتاق عمل
تخت اتاق عمل
تخت‌های اتاق عمل زمانی که به حالت صاف قرار دارند از سه قسمت سر، تنه، پا تشکیل شده اند. بر روی هر کدام از این سه قسمت تشک‌هایی قرار گرفته اند که باید با دوام، اشتعال ناپذیر، مقاوم و در برابر رشد میکرو ارگانیسم ها، دارای قابلیت پرتودهی با اشعه x، پوشیده شده با روکش غیر آلرژیک و مقاوم در برابر وسایل سرد و گرم باشند. تشک‌های ساخته شده از فوم 5/2 تا 5 سانتی متر ارتفاع دارند.
چراغ‌های سیالیتیک
در اتاق‌های عمل طبق استانداردها از تعبیه پنجره خودداری می‌شود به همین دلیل جهـت روشنـایـی منـاسب در هنگام عمل از چراغ‌های سیالیتیک استفاده می‌شود که موجب کاهش انحراف طول موج رنگ‌ها می‌شود و مشخصات این لامپ‌های جراحی عبارتند از: حداقل بودن گرمازایی و قابلیت استریل سیستم روشنایی.
دستگاه ساکشن
خون و مایعات بدن، بافت‌ها و محلول‌های شست و شو توسط دستگاه ساکشن با فشاری کمتر از فشار هوا خارج می‌شود که این کار جهت دیدن بهتر محل عمل جراحی است.
مانیتور علائم حیاتی
به منظور مشاهده پیوسته ECG و ذخیره آن و همچنین ثبت ضربان قلب از این دستگاه استفاده می‌شود.
سیستم بیهوشی
این سیستم شامل ماشین بیهوشی و سیستم تنفس بیهوشی است که غلظت مشخصی از گازهای هوشبری استنشاقی و اکسیژن را به بیمار رسانده و دی اکسید کربن بازدمی را خارج می‌کند.
دستگاه الکترو کوتر
دستگاه الکترو سر جری، دستگاه الکتروشوک، ست‌های جراحی، پالس اکسی متر و ... ابــزار جـراحـی
الکتـریکـی جهـت ایجـاد بـرش و جلـوگیـری از خـونـریـزی در اتـاق عمـل کـاربرد وسیعی دارد به نحوی که در خونریزی‌ها برای ایجـاد لختـه، بـریـدن و شکـافتن بافت‌ها و نابود کردن بافت به روش سوزاندن به کار می‌رود. این کــار تـوسـط اعمـال جـرقـه‌هـای الکتـریکـی میـان پروب و بافت که موجب تمرکز گرما وحرارت در محل مورد نظر ونابودی بافت می‌شود، انجام مـــی‌گـیــرد. مــزایــای اسـتـفــاده از چــاقــوی بــرش الکتریکی نسبت به یک چاقوی برش مکانیکی، یـکـی امـکـان انـعـقاد هم زمان با برش و دیگری جلوگیری از پراکنده شدن سلول‌های بیمار به بافت‌های اطراف است که مزیت بزرگی به شمار می‌آید. این وسیله در ابتدا فقط برای عمل انعقاد بــافــت جـهــت جـلــوگـیــری از خـونـریـزی مـورد استفـاده قـرار مـی‌گـرفـت، ولـی در حـال حـاضـر جهت برش بافت یا برش و انعقاد هم زمان مورد اسـتـفــاده قــرار مــی‌گـیــرد. در بـرش الـکـتـریـکـی، جریانی از بدن بیمار عبور نمی کند، بلکه نوک پروب از طریق عبور یک جریان الکتریکی از سیم با مقاومت بالا گرم می‌شود سپس گرمای انتقال یافته از نوک پروب به بافت، باعث برش یا انعقاد آن مــی‌شـود کـه بـه شکـل پـروب مـورد استفـاده بــســتــگـــی دارد. الــکـتــروکــوتــر یــا بــرش دهـنــده الکتریکی از یک پروب یا تیغه الکتریکی جهت برش بافت و انعقاد آن برای کنترل خونریزی به طور همزمان استفاده می‌کند. بیشترین کاربرد آن در کنترل و جلوگیری از خونریزی حین اعمال جـراحـی چـشـم، صـورت، جراحی پلاستیک و ترمیمی است. جلوگیری از خونریزی حین عمل جراحی علاوه بر آن که برای بیمار امری ضروری و حـیــاتــی اســت، بــه جــراح امـکــان مــی‌دهـد تـا ســاخـتــارهــای بــافــت تحـت عمـل را بـه راحتـی مــشـــاهـــده کـنــد. الـکـتــروکــوتــرهــای خــاص در جـراحی‌های پوست و زنان مورد استفاده قرار مـی‌گـیـرند. در این واحدها، از گرما برای برش بافت استفاده می‌شود. هنگامی که گرما از طریق پـروب گـرمـایـی جـهـت بـرش یـا انـعقاد به بافت اعمال می‌شود، چندین تغییر ممکن است اتفاق بیافتد که شامل:
1-از هم پاشیدن سلول‌ها و آزاد شدن محتوای داخل آن ها
2-بخار شدن آب داخل بافت که منجر به جمع شدن بافت می‌شود. پروتئین سلول‌های خون و بافت تغییر شکل داده و به شکل لخته در می‌آید.
3- نـوک پروب مورد استفاده از طریق عبور جریان از سیم با مقاومت بالا گرم می‌شود و این گـرمـا مستقیمـا بـه بـافـت اعمـال می‌شود. 4 نوع پروب الکتروکوتر با پوشش فلزی برای انعقاد و انـواع دیگـر بـرای بـرش و انعقـاد همـزمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حین برش الکتریکی، میزان جریان عبوری از المنت، گرمای تولید شده در پروب را تغییر می‌دهد. منبع تغذیه الکتریکی که از ولتاژ معمولی تغذیه می‌کند، میزان جریان عبـوری از المنـت را تنظیـم می‌کند که از طریق کنترل‌های قرار گرفته بر روی دستگاه صورت می‌گیرد. در برخی دستگاه ها، المنت حساس به دما مثل ترموکوپل، با پروب ادغام شده و درجه حــرارت را مــانـیـتــور مــی‌کنـد. همچنیـن بـرخـی پروب‌های برش الکتریکی دارای یک منبع نور با شـدت مـتـغـیـر بـرای روشـن کـردن نـاحـیـه مـورد جــراحــی اســت. اسـتـفـاده از گـاز ارگـون جهـت افزایش کارایی انعقادی این واحدها، جلوگیری از خونریزی سریع و موثر بافت در ارگان‌هایی با عروق خونی فراوان را امکان پذیر می‌سازد که به کـوتـرهـای ارگـونی موسوم هستند. برای انعقاد خون و خشکاندن بافت از پالس‌های سینوسی مـیـرا شـونـده اسـتـفـاده مـی‌شود. امواج سینوسی RFدارای فرکانس طبیعی 200 تا 250 کیلوهرتز است و معمولا 120 پالس در ثانیه اعمال می‌شود. ولتاژ مدار باز در حدود 200 تا300 ولت و توان بر روی بـار 500 اهـمـی در حـدود 80 تا 200 وات است. مقدار ولتاژ و توان بستگی به کاربردهای ویژه دستگاه جراحی الکتریکی دارد. عمل برش بـا مـنـبـع RFمـوج پیوسته انجام می‌گیرد. اغلب دستگاه‌ها در حین کار به دلیل اثر بارگذاری و کـشـیـده شدن جریان قادر به تولید منبع پیوسته نــبـــوده و نــیـــاز بـــه مـــدولاســیـــون دامــنـــه اســت. الکترودهای به کار رفته در سایز‌ها و شکل‌های مـخـتـلــف مــوجــود اسـت. الـکـتـرود فـعـال شـبـیـه چـاقـوی جـراحـی اسـت، با یک دسته ایزوله که توسط جراح گرفته می‌شود. سوئیچ دستی که بر روی دسته الکترود قرار دارد اعمال جریان به پروب را امکان پذیر می‌سازد. در حالی که هدف پروب فعال، اعمال انرژی به بافت از طریق نوک پروب است که به اعمال برش، انعقـاد یـا هـر دوی آن‌هـا منجـر مـی‌شود. الکترود خنثی (dispersive electrode) دارای عملکرد متفاوتی است. نقش این الکترود در حقیقت تکمیل مدار اعمال RFبه بیمار است، بدون آن که چگالی جریان بالایی برای آسیب رساندن به بافت را داشته باشد که در ساده ترین حالت از یک صفحه بزرگ که زیر بدن بیمار قرار می‌گیرد، تشکیل می‌شود. در بیشتر اعمال جراحی از یک الکترود خنثی 27سانتیمتر مربع که بر روی ران قرار می‌گیرد استفاده می‌شود. اساس کار دستگاه اینگونه است که جریان الکتریکی از طریق کابل‌های مربوط و الکترود فعال به بدن بیمار اعمال می‌شود سپس جریان الکتریکی از طریق الکترود برگشتی Dispersive Electrode یا Return Electrode که در زیر بیمار قرار دارد و کـابـل مـربـوطـه، به دستگاه بر می‌گردد. اثر گرمایی دستگاه که به تخریب بافت منجر می‌شود، به وسیله مقاومت الکتریکی بافت به جریان با فرکانس و چگالی بالا ایجاد می‌شود و دانسیته عبور جریان باعث برش بافت می‌شود. جهت جلوگیری از سوختن بـافـت، الکتـرود برگشتی بایستی دارای سطح تماس بزرگ با بدن بیمار بوده تا مسیر خروجی با مقاومت کم و چگالی جریان پائینی را ایجاد‌کند.
لوازم جانبی دستگاه الکترو کوتر و روش تمیز کردن آن
1-قلم تک قطبی
2-الکترودهای قلم تک قطبی برای برش و انعقاد
3-صفحه بیمار با کابل اتصال به دستگاه
4-پدال پایی
5-پنست دو قطبی و کابل اتصال آن به دستگاه
قلم تک قطبی
دستگاه با انواع مختلفی از قلم‌های تک قطبی استاندارد، سازگار است و الکترودهای متنـوعـی کـه بـه
عنـوان الکتـرود فعـال در جـراحـی تـک قطبـی استفـاده می‌شوند نصب می‌شوند. نصب و تعویض این الکترودها به آسانی صورت می‌پذیرد و جراح می‌تواند با چرخاندن هر الکترود، جهت مناسب و مورد نظر خود را انتخاب نماید. روی قلم دو دکمه فشاری وجود دارد که جراح با فشار دکمه زرد رنگ، که به سر قلم نزدیک‌تر است، حالت cutting و با فشار دکمه آبی رنگ، حالت coagulation را انتخاب می‌نماید. برای تمیز کردن قلم تک قطبی، نباید از وان‌های شستشوی اولتراسونیک استفاده شود. همچنین، برای تمیـز کـردن آن نبـایـد از دستگـاه‌هـای هـوای داغ اسـتـفاده شود. پس از هر بار استفاده از قلم تک قطبی، با استفاده از الکل یا مواد ضد عفونی کننده ،سطح قلم و کابل را کاملا تمییز کنید. همچنین مـی‌تـوانـیـد کـابـل و قـلـم را در مـحـلـول‌های ضد عـفـونی با توجه به دستورالعمل استفاده از مواد ضد عفونی کننده، کاملا غوطه ور کنید. البته این کار ممکن است از عمر مفید قلم، به خاطر اکسید شدن اتصالات و فیش‌ها بکاهد. پس از این کار، قلم و کابل را کاملا با آب استریلیزه شده شستشو دهید. سپس در صورت نیاز، با استفاده از دستگاه اتـوکلاو، تا دمای حداکثر 134 درجه سانتیگراد، کابل و قلم تک قطبی را استریلیزه کنید. هیچگاه کابل را به دور قلم تک قطبی نپیچید، زیرا این‌کار باعث تغییر شکل کابل در دراز مدت می‌شود.
الکترودهای قلم تک قطبی
انواع گوناگونی از الکترودهای فعال با شکل‌ها و ابعاد متنوع وجود دارد، که جراح می‌تواند با انتخاب مناسب ترین نوع آن ها، عمل جراحی را انجام دهد. الکترودها از جنس مرغوب با صافی سطح بالا تهیه شده است که حتی الامکان از چسبیدن بافت به الکترود جلوگیری کند. برای تمیز کردن، ابتدا باید بافت‌های باقیمانده روی الکترود با برس‌های زبر که از جنس مس یا فولاد است تمیز شود . برای تمیز کردن این الکترودها نباید از ابزار تیز مثل، چاقو یا قیچی استفاده شود زیرا خراب شدن سطح این الکترودها باعث چسبیدن بـافت‌ها به الکترود در هنگام استفاده‌های بعدی می‌شود. برای تمیز کردن الکترودها می‌توان از وان شستشوی اولتراسوند استفاده کرد و برای استریلیزه کردن نیز، می‌توان از هوای داغ تا 180 درجه سانتیگراد استفاده کرد.
صفحه بیمار
انتخاب جنس و ابعاد صفحه بیمار، بستگی به توان خروجی مورد استفاده دارد. به منظور ایمنی بیمار،
لازم است با توجه به حداکثر توان خروجی مورد استفاده روی هر بیمار، حداقل سطح تماس لازم برای صفحه بیمار، رعایت شود. صفحه بیمار از جنس سیلیکون هادی است. نرمی و انعطاف پذیری این صفحه، باعث سهولت استفاده و امکان بـه کـارگیری آن در نواحی مختلف بدن بیمار است. همچنین امکان اتصال با ECG یا اندوسکوپی به کانکتور این صفحه فراهم است. صفحه بیمار، با یک کابل با طول 3 متر به دستگاه متصل می‌شود. برای تمیز کردن و ضد عفونی کردن صفحه بیمار، دقیقا مشابه قلم تک قطبی عمل می‌شود.
پدال پایی
برای فعال کردن ژنراتورها Monopolar و Bipolar می‌توان از پدال پایی دوتایی استفاده کرد. در حالت Monopolar با فشار پدال زرد رنگ، وضعیت Cutting انتخاب می‌شود و با فشـار پـدال آبـی رنـگ، وضعیـت Coagulation انتخـاب مـی‌شود. ضمنا، اگر به صورت همزمان، دو پدال فشار داده شود، هیچ کدام از ژنراتورهای تک قطبی فعال نمی شوند. در حالت Bipolarهر کدام از پدال‌های زرد یا آبی به تنهایی یا با هم فشار داده شوند، خروجی دو قطبی فعال می‌شود. ساختار این پدال در مقابل ریزش آب و نفوذ مایعات محافظت شده است و نیز ضد اشتعال است. ضد اشتعال بودن پدال، بدین معنا است که از این پدال می‌توان حتی در نواحی که احتمال نشت مواد بیهوشی یا ضد عفونی کننده قابل اشتعال وجود دارد، استفـاده کـرد. ضمنـا، برای ضد عفونی کردن یا تمیـز کـردن سطـح پـدال، از هـر ماده ضدعفونی کـنـنــده حـتـی اگـر قـابـل اشتعـال بـاشـد، مـی‌تـوان اسـتـفـاده کـرد. بـرای حـمـل ونـقـل پـدال از کـابل استفاده نشود و حتی الامکان از اعمال فشار به محل اتصال کابل به پدال اجتناب شود. ضمنا، از پیچیدن کابل به دور پدال به صورت محکم و با فــشــــار، خــــودداری شــــود. در صـــورتـــی کـــه از پدال‌های دیگری که ضد اشتعال نیستند، استفاده شود، باید توجه داشت که اولا در تمیز کردن و ضد عفونی کردن آن‌ها از مواد اشتعال زا استفاده نـشـــود و ثــانـیــا در مـنـطـقــه 25 ســانـتــی مـتــری از محل‌هایی که احتمال نشت مواد بیهوشی قابل اشتعال وجود دارد، مورد استفاده واقع نشود. این ناحیه مشهور به Medical zone است.
پنست دو قطبی
انــواع گــونــاگــونــی ازپـنـســت‌هـای Bipolarبـا شـکـل‌هـا و ابـعـاد مختلف، برای انعقاد بافت‌ها قابل استفاده است. به غیر از انتهای دو سر پنست، بقیه نواحی از مواد عایق پوشیده شده است که هنگام تماس با بافت، به غیر از نوک پنست، در نـواحـی دیـگـر انـعقاد رخ نمی دهد و همچنین، باعث سوزش دست جراح هنگامی که خروجی دو قطبی فعال می‌شود، نخواهد شد. در انتهای پنست (محل اتصال با کابل) رابط خروجی دو قطبی قرار دارد. نحوه ضد عفونی و استریل کردن کـابـل و پـنـست دو قطبی، مشابه قلم تک قطبی اســت و تــا دمــای 134 درجــه ســانـتـیـگـراد قـابـل اسـتــریـلـیــزه کــردن هـستنـد. بـرای تمیـز کـردن و ضـدعـفـونی کردن و نگهداری پنست دو قطبی نکاتی که در تمیز کردن الکترودهای تک قطبی ذکـر شـد باید رعایت شود خصوصا برای تمیز کردن نوک پنست از اشیای سخت و زبری که باعث از بین رفتن پوشش عایقی پنست می‌شود اصلا استفاده نشود. از اعمال فشار زیاد به پنست یا باز کردن دو شاخه پنست از یکدیگر اجتناب کنید زیرا باعث خرابی پوشش‌های عایق روی پنست می‌شود.
پیزوسرجری
ایــن دسـتـگــاه پــدیـده ای مـنـحـصـر بـه فـرد در تجهیـزات پـزشکـی به شمار می‌رود که قابلیت اســتــفــــاده در کــــارهــــای جــــراحــــی، ایـمـپـلـنـــت، اندودنتیک، نوروسرجری و پارودونتولوژی را دارد. توانایی برش انتخابی در این دستگاه امکان آسیب به بافت نرم مجاور استخوان را به حداقل می‌رساند. تنظیم قدرت پمپ با صفحه کلید قابل انجـام است و تماس تصادفی با بافت نرم فورا باعث برش نمی شود. از آنجایی که نیروی مورد نیـاز تـوسـط اپـراتور برای این دستگاه بسیار کم اســت کنتـرل جـراحـی بـرای جـراح بـه حـداکثـر می‌رسد و به دلیل عملکرد چکشی سرقلم ها، بـرش بـه صـورت تـمـیـز انـجـام مـی‌گـیـرد. ذرات مـحـلــول فـیــزیـولـوژی دمـای بـرش را کـاهـش و وضوح ناحیه جراحی را افزایش می‌دهد. علاوه بر آن امکان استریل کردن قسمت‌های مختلف دستگاه به دفعات وجود دارد.
ایمنی در اتاق عمل برق و اصول ایمنی آن
بـه طـور کـلـی خطرات برق در اتاق عمل از عوامل زیر تشکیل شده است:
از مشخصات فنی تجهیزات پزشکی برقی در محل کار یا در اثر استفاده روی بیمار
نگهداری تسهیلات و تجهیزات برقی اتاق عمل
(از مـصــرف تـجـهـیــزات پــزشـکــی بـرقـی و آموزش مصرف کننده
ایمنی برقی برای بیمار و کارکنان در اتاق عمل به عوامل زیر بستگی دارد :
مـطـــابـقـــت تـجـهـیـــزات پـــزشـکــی بــرقــی و تاسیسات برقی با استانداردهای جاری
آموزش مصرف کنندگان در مورد کار و مصرف این تجهیزات بر روی بیمار
پــیــگــیــــری فـنـــی و نـگـهـــداری مـجـمـــوعــه تجهیزات و تاسیسات اتاق عمل
گازهای طبی
غلظت‌های کم گازهای بیهوشی خارج شده از مـاشـیـن بـیهوشی و سیستم‌های تنفسی برای سلامتی کارمندان اتاق عمل مضر است. آخرین دسـتـورالـعمل اداره ایمنی و بهداشت حرفه ای مبنی و محدودیت برای تماس طولانی مدت با مـقـادیـر کـم گـازهـای بـیـهـوشـی (اکـسـیـد نیترو و هوشبری‌های هالوژن دار ) حاکی از این است که نشت گاز اکسید نیترو 25 واحد در میلیون (ppm) و گاز تبخیری 2 واحد در میلیون ppm بالاترین حد قابل قبول است.برای کنترل نشت این گازها رعایت موارد زیر ضروری است:
کنترل دوره ای تجهیزات بیهوشی
تخلیه گازهای اضافی خروجی از ماشین بیهوشی به خارج از اتاق عمل
توجه به تکنیک بیهوشی
تهویه کافی اتاق عمل
عفونت در اتاق عمل
عفونتی در طول بستری بیمار در بیمارستان ایجاد می‌شود عفونت بیمارستانی نامیده می‌شود که ممکن است پس از انجام عمل جراحی در محل برش جراحی ایجاد شود. ایجاد عفونت بعد از انجام جراحی و رعایت نکردن اصول استریل ممکن است منجر به مرگ بیماران شود. بنابراین به منظور پیشگیری از عفونت و عوارض باید اقدامات لازم جهت ایجاد و حفظ یک محیط انجام شود.
نکات و اصول ایمنی
شستن دست‌ها قبل از ورود به اتاق عمل و بعد از تماس هر بیمار
پوشاندن هر بریدگی یا خراش پوستی با پوشش مناسب جهت جلوگیری از انتشار میکروارگانیسم‌ها
پوشیدن دستکش هنگام دست زدن به خون، ترشحات خون یا نمونه‌های بافتی.
سیستم تهویه اتاق عمل
سیستم تهویه اتاق عمل به منظور کاهش میکروارگانیسم‌های موجود در هوا، هوای کثیف و آلوده اتاق عمل را به بیرون هدایت کرده و هوای تازه و تمیز را جایگزین آن می‌کند. به این منظور از فیلترهای تصفیه هوا استفاده می‌شود که میزان ذرات معلق در هوا را که ابعادی بزرگتر از mm5 از زیر 1 تا 5 عدد در هر فوت مکعب کاهش می‌دهد. این سیستم‌ها قادرند تا 99% ذرات معلق در هوا را که غالباً همراه با باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند تصفیه کنند.
تخت اتاق عمل یا تخت جراحی
تخت اتاق عمل به دو نوع مکانیکی و الکتریکی تقسیم می‌شود:
در تخت مکانیکی، ساز و کار کنترل تخت، مکانیکی است و به وسیله اهرم‌های دستی امکان تنظیم وضعیت بیمار فراهم می‌شود.
در نوع الکتریکی الکتروموتورها وظیفه تنظیم تخت را به عهده دارند. تعدادی از آن‌ها به وسیله ریموت کنترل امکان تغییر وضعیت بیمار را می‌دهند.
ویژگی‌های تخت اتاق عمل
در پهلوی تخت شیارهایی قرار دارند که مـی‌توان اتصالات مربوطه از جمله جادستی و جاپایی را به آنجا متصل کرد.
پـهـنـای تـخـت‌هـای عـمل زیاد نیست و به اندازه پهنای یک انسان است.
تـخت‌های عمل جراحی طوری طراحی شده اند که رادیواپتیک بوده و در طول عمل جراحی می‌توان از بیمار عکسبرداری کرد.
قسمت تنه تخت‌های عمل محکم ترین قسمت آن‌ها است و قسمت‌های سنگین بدن بیمار از جمله قفسه سینه، شکم و لگن بر روی آن قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های تشک تخت جراحی
-با دوام
-اشتعال ناپذیر
-مقاوم در برابر رشد میکروارگانیسم ها، قارچ‌ها و باکتری ها
-دارای قابلیت پرتودهی با اشعه X
-مقاوم در برابر وسایل گرم و سرد کننده
-پوشیده شده با روکش غیر آلرژیک
-آنتی استاتیک
-راحت
-فشار وارده به بیمار را کاهش دهد.
ویژگی‌های روکش تخت جراحی
-از جنس محکمی ساخته شوند.
-انعطاف پذیر باشند.
-به راحتی شستشو شوند.
-در مقابل محلول‌های شوینده مختلف مقاوم باشند.
-در برابر گرما مقاوم باشند.
-ایجاد اصطکاک نکنند.
-ضد آب باشند تا از نفوذ محلول های مختلف به داخل تشک جلوگیری کنند.
طبقه بندی وسایل جراحی وسایل بریدن و جداکردن
چاقوهای جراحی از تیغه‌ها با اشکال و زوایای متفاوت جهت انجام جراحی‌های مـخـتـلـف تـشـکـیـل شده است که این تیغه‌ها بر روی دسته‌های مخصوص خود سوار می‌شوند.
ابزارهای برش استخوان و برداشتن توده ها
بـسـیـاری از ایـن وسـایـل داری تـیغه‌های مناسب جهت بریدن استخوان و غضروف هستند. این ابزارها شامل: قلم، تیغه برش استخوان، مته و سوهان‌های درشت و ریز است.
رتراکتورها
در هنگام جراحی بافت‌های نرم، ماهیچه‌ها و دیگر قسمت‌های بدن باید به یک طرف کشیـده شـونـد تـا مـوضـع جـراحی به طور کامل نمـایـان شـود. ایـن کـار توسط رتراکتورها انجام می‌شود و شامل:
راتــراکـتــور دستـی، رتـراکتـور انعطـاف پـذیـر، هوک و رتراکتور خودکار است.
وسایل معاینه
جـراحـان مـی‌تـوانـنـد بـا اسـتفاده از یک سری وسایل، قسمت‌های مختلف بدن بیمار از جمله حفره‌های بدن و اعضای توخالی را مورد معاینه قـرار دهـنـد.هـمـچـنـیـن بـا اسـتـفاده از این وسایل می‌توانند بسیاری از جراحی‌های مهم را انجام دهند. این وسایل عبارتند از:
اسـپـوکـلوم: تیغه‌های متحرک اسپوکلوم در مواقع لزوم باز شده و می‌توانند مسیرهایی مثل واژن و رکتوم را باز نگه دارند. همچنین بعضی از اسـپـوکـلـوم‌هـا مـی‌تـوانند حفره هایی مثل حفره بینی را باز نگه دارند.
وسایل اندازه گیری
از خط کش ها، مقیاس‌های عمقی و وسایل انـــدازه گــیـــری بـــالــیــنـــی جــهـــت انـــدازه گــیــری قسمت‌های مختلف بدن بیمار استفاده می‌شود. بـعـضـی از ایـن وسـایـل بـرای تـعیین اندازه دقیق قـسمت‌های مختلف بدن جهت انجام پیوند و انتخاب پروتزهای مختلف از جمله پروتزهای مفصل به کار می‌روند.
منابع
1-بـهروزی و خدایار، اصول کار و ایمنی در اتاق عمل
2-حسین در گاهی، سازمان و مدیریت جامع بیمارستان
3-نـفـیـسـه مـیـرعـبـدالـحسینی، فرین فروزش، مدیریت بخش عملیاتی جراحی، سمینار درس مدیریت
4-مـجید قشونی، آشنایی با نحوه عملکرد و استانداردهای دستگاه‌های اتاق عمل
.blogfa.com86]managment5[
.blogfa.com87]stsr6[
] http://www.tebyan.net/7[
]http://www.saor.blogfa.com/8[